21 bài thơ về sông Đà đẹp hùng vĩ, thơ mộng

Sông Đà không chỉ là dòng sông huyền thoại gắn liền với những truyền thuyết của người Việt, là dòng sông mẹ của các dân tộc vùng Tây Bắc mà còn là nguồn cảm hứng của rất nhiều nhà văn, nhà thơ. Dưới ngòi bút của các văn nghệ sĩ, Đà Giang hiện lên khi thì dữ dội, hung bạo, lúc thì lãng mạn, êm đềm. Những bài thơ về sông Đà do VOH chọn lọc sẽ giúp bạn khám phá trọn vẹn vẻ đẹp của dòng sông kỳ bí này.

Những bài thơ về sông Đà hùng vĩ

“Đường lên Mường Lễ bao xa /Trăm bảy cái thác, trăm ba cái ghềnh”. Sự dữ dội, hiểm trở của sông Đà đã từng được lột tả rất chân thực trong những tác phẩm văn học. Với chùm thơ viết về sông Đà, một lần nữa chúng ta lại có dịp trầm trồ trước vẻ đẹp hùng vĩ của con sông huyền thoại, kỳ bí và oai linh của Đà Giang.

Với sông Đà (Ngô Quân Miện)

Ghềnh réo nguồn xa, hồn vẫn ngóng

Núi xanh khói quặn một chiều mong

Ai xuôi - xuôi tiếng gà trên sóng

Ngụp lặn thơ tôi sải ngược dòng.

Với sông Đà (Vũ Quần Phương)

Tôi đi với sông Đà

Bao lần rồi vẫn lạ

Tôi thuộc ngầm thuộc đá

Tôi thuộc lũ, thuộc dòng

Nhưng sớm nay cuối xuân

Bổn đỏ bừng thân đuốc

Một cây gạo ven bờ

Cháy cả trời lẫn nước

Cái tiếng hát bất ngờ

Ào vào tôi bất chợt!

Sống cuộc đời sông nước

Tôi lấy nước làm nhà

Nước là bầu là bạn

Tôi nhìn nước trên sông

Gắng hiểu dòng dưới đáy

Sau ánh mắt lặng yên

Vui buồn đâu dễ thấy

Sông Đà quen thuộc ấy

Nói hết cùng tôi chưa?

Bài thơ ngắn tặng con sông dài (Phạm Ngọc Cảnh)

Muốn có người xuôi để hỏi

lời mênh mang ai thấu hết sông Đà

tháng trước lũ về không biết nói

chỉ ồn ào bọt sóng tràn qua

Con sông này đang chảy xiết vào ta

lưu lượng mới vỗ lên là chóng mặt

thơ làm gì đo kịp sức trườn xa

chỗ bạn bè anh với thời gian đuổi bắt

Mũi thép khoan sẽ nói lời ruột đất

cho anh hay ngoài lán dột công trường

em buộc giùm thêm áo che mưa, võng bạt

tiết ngâu còn ướt rượt nhiều hơn.

Mai mốt đến sông Đà (Bằng Việt)

Sẽ chẳng còn dòng sông ngang ngược đổi từng mùa

Những mũi đá nhe nanh trên Thác Bờ hiểm hóc

Chẳng còn dáng còng lưng trên mũi thuyền độc mộc

Mãi tự thuở xăm mình xuôi ngược đất Phong Châu!

Con khủng long vươn dài hai trăm cây số dốc

Quật nát những rừng già khoét lõm những hang sâu

Gầm thét tự hồng hoang sắp đến ngày im phắc

Khi vách đập chèn ngang hàm thép chịt ngang hầu!

Cả một trời sao sa sẽ vãi tung trên đất

Tỏa ánh sáng con người ánh thắm thiết dựng xây

Cả một vòm không gian sẽ phả lên hơi mát

Tự hồ chứa mênh mông phơi phới mặt guơng đầy

Ta sẽ nói điều chi khi gặp nhau ngày ấy

Hay chỉ cần chìa tay: Tang chứng một đời mình

Tang chứng mỗi việc làm, mỗi vết chai nỗ lực

Mỗi thử thách, chiến công, kèm cả mỗi hy sinh!

Dòng sông của anh, dòng sông của em (Lai Vu)

Dòng sông Đáy quê em

Sông trăng hay sông lụa

Nong kén vàng như lúa

Tròn vạnh một góc trời

Là sông dâu, tằm ơi

Sóng xanh như mắt trẻ

Sao giống nhau đến thế

Tiếng mưa như tiếng tằm ăn

Dòng sông Đà quê anh

Đá dựng ghềnh dựng thác

Mênh mông ngàn sóng bạc

Đàn voi đá nhấp nhô

Sông cho anh làm thơ

Về sức gầm của sóng

Về tầm cao chiều rộng

Những thiết kế công trình

Bình minh trên công trường

Mở ra trên dòng thác

Nguồn than trắng vô biên

Nước reo thành điệu nhạc

Dòng tơ và dòng thác

Sao gắn bó với nhau

Áo lụa sáng đèn màu

Đêm liên hoan em hát

Cuộc đời lên bát ngát

Chúng mình đi dựng xây

Anh lại gặp em đây

Hai dòng sông họp bạn.

Xem thêm:
32 bài thơ về quê hương đất nước, thơ 4 chữ về quê hương
35+ bài thơ về thiên nhiên hay, câu thơ về phong cảnh thiên nhiên khiến bạn say đắm
Top những bài thơ về núi rừng thiên nhiên hùng vĩ

Thơ về sông Đà thơ mộng, trữ tình

Bên cạnh hình ảnh hiểm trở và hung bạo, sông Đà cũng có lúc đầy thơ mộng, trữ tình. Dưới ngòi bút của Nguyễn Tuân: “Con sông Đà tuôn dài tuôn dài như một áng tóc trữ tình, đầu tóc chân tóc ẩn hiện trong mây trời Tây Bắc bung nở hoa ban hoa gạo tháng hai và cuồn cuộn mù khói núi Mèo đốt nương xuân” (trích tùy bút Người lái đò sông Đà).

Vẻ đẹp dịu dàng ấy trở thành nguồn cảm hứng cho rất nhiều nhà thơ. Những bài thơ về sông Đà đầy ý vị đó cũng giúp chúng ta được chiêm ngưỡng một vẻ đẹp khác của thiên nhiên, đất nước mình.

Tranh sông Đà (Ngô Quân Miện)

Tặng Quang Dũng

Bạn cho tôi tranh bạn vẽ sông Đà

Bông lau tím, buổi chiều quê, bến bãi

Câu thơ cũ, trời mây tôi tắm mãi

Sóng đôi bờ ru vỗ tuổi thơ xa

Không vẽ núi, tôi vẫn nhìn thấy núi

Cái màu xanh đáy nước: sắc Ba Vì

Ra thế đó, những sắc màu của đất

Vẫn chìm sâu trong đáy mắt người đi.

Đi thuyền trên sông Đà buổi chiều (Khương Hữu Dụng)

Trên mặt Đà giang dưới bóng chiều

Trông qua Non Nước cảnh đìu hiu

Trời giăng hắc ám luồng mây kéo

Chuông giục hoàng hôn tiếng sóng reo

Theo nước vởn vơ tăm cá lội

Gọi bầy inh ỏi giọng chim kêu

Thuyền ai thơ thẩn dòng sông đó?

Tìm bến cùng ta gấp mái chèo!

Sông Đà (Trần Quang Quý)

Chảy vào tôi những con sóng vang lời dòng sông

những bước chân dọc ngang tâm sự cát

bóng con đò nằm lép ngực đêm

tiếng đục tiếng trong bồi lở hoang liêu chưa chịu

nín dòng

Đâu bến Trung Hà ngày em thiếu nữ

neo mắt thuyền đêm

mỗi cuộc đời gột lớp lớp sóng

em còn đứng đợi đò tận phía ngày xưa?

Sông Đà chảy vào tôi tiếng vỗ cánh bầy sếu

mùa đông

những đàn chim di trú bỏ cái rét Nàng Bân ở lại

bỏ sương khói mùa đông lót rạ gầy

tôi từng bay trên đôi cánh lãng mạn về phương Nam

cùng bầy sếu

phương Nam phương Nam, lòng ta những chân trời!

Thúng mủng dần sàng, yếm sồi bao lưng lụa

mắt liếc dao cau mà nhớ cay trầu

mà nhớ ngõ làng mùa rê thóc

mẹ đội lễ sang nhà bà ngoại ngày giỗ chạp

lâu lắm rồi không còn nghe tiếng sếu

tiếng vỗ cánh loài chim đã vĩnh viễn chôn vào

bầu trời?

Sông Đà dâng lên những quả đồi đất đỏ trung du

tôi ôm dòng sông nghe giai điệu bè trầm ngàn xưa

kể chuyện

gác lên sông những lườn cong nhớ

môi phù sa khép bóng hoàng hôn

mãi khuấy trong tôi nhịp những con thuyền.

Mấy khúc sông Đà (Trần Lê Văn)

Sông say

Sông Đà sắp sửa về Đông

Lại quành nẻo Bắc, chơi trong xứ Đoài

Mang theo núi, cuốn theo trời

Mặt nước sóng sánh, mắt người đong đưa

Sông say hát vỗ bến bờ

Đến Khê Thượng, hoá thành thơ Tản Đà

 

Con thuyền đuôi én

Con thuyền đuôi én lượn bay

Qua sóng, qua gió, qua ngày, qua đêm

Sông Đà, thác dữ cũng êm

Chở chồng, chở vợ, chở duyên, chở tình

Ba mươi năm ấy, ta mình

Khi lặn lội, lúc nổi nênh với thuyền

 

Sông và núi

Sông Đà, sông ái sông ân

Thuốc lá hoa tím say xuân sông Đà

Bên kia, Lưỡi Hái không xa

Thần Nông đi gặt, chắc là bỏ quên

Bên đây là núi Tản Viên

Sơn Tinh thắng lũ, ngồi yên canh trời

Tiếng đàn Balalaica trên sông Đà (Quang Huy)

Tiếng đàn Ba-la-lai-ca

Như ngọn gió bình yên

Thổi qua rừng bạch dương dìu dặt

Nghe rụt rè

Như tia mắt

Người thiếu nữ soi mình trong đáy giếng

Mùa thu

Nghe mơ hồ

Như tiếng hát

Trong bồng bềnh sương núi

Nghe vời vợi

Như cánh thiên nga

Bay khuất nẻo mây xa...

Tiếng đàn Ba-la-lai-ca

Như ngọn sóng

Vỗ trắng phau ghềnh đá

Nghe náo nức

Những dòng sông nóng lòng tìm biển cả

Như khúc dân vũ Cáp-ca

Nhịp chân quay khiến mắt nhìn chếnh choáng

Nghe hào phóng

Như ngọn gió Xi-bia

Thổi hút cuối trời...

Trên sông Đà

Một đêm trăng chơi vơi

Tôi đã nghe tiếng đàn Ba-la-lai-ca như thế

Một cô gái Nga mái tóc màu hạt dẻ

Ngón tay đan trên những sợi dây đồng.

Lúc ấy

Cả công trường say ngủ cạnh dòng sông

Những tháp khoan nhô lên trời ngẫm nghĩ

Những xe ủi, xe ben sóng vai nhau nằm nghỉ

Chỉ còn tiếng đàn ngân nga

Với một dòng trăng lấp loáng sông Đà.

Ngày mai

Chiếc đập lớn nối liền hai khối núi

Biển sẽ nằm bỡ ngỡ giữa cao nguyên

Sông Đà gửi ánh sáng đi muôn ngả

Từ công trình thủy điện lớn đầu tiên

Khi ấy những người bạn Nga sẽ ở đâu

Hàn cực Véc-khôi-an

Hay đỉnh cao I-éc-cút?

Ở những vùng nào trên Liên bang Xô-viết

Lại mở những công trình thuỷ điện vẻ vang.

Nhưng vĩnh viễn sẽ còn ở Việt Nam

Tiếng đàn Ba-la-lai-ca lay động

Tiếng đàn, ấy là biểu tượng

Cho tâm hồn Nga

Như đêm nay

Rung một khoảng sông Đà.

Đà giang (Vũ Hoàng Chương)

Cắm thuyền sông lạ một đêm thơ,

Trăng thượng tuần cao sáng ngập bờ

Đâu đó Tầm Dương, sầu lắng đợi,

Nghe hồn ly phụ khóc trên tơ.

Có lẽ ngàn xưa là đáy sông.

Đêm đêm giọt lệ gái xa chồng.

Đè theo đôi tiếng tỳ hư ảo

Dâng tới thuyền ai ngủ bến không.

Chén đã vơi mà ngập gió sương,

Men càng ngây ngất ý Tầm Dương.

Gót sen kỹ nữ đâu bên gối,

Tìm ái ân xưa, dễ lạc đường!

Cánh rượu thu dần vạn dặm khơi,

Nẻo say hư thực bóng muôn đời,

Ai đem sáo trộn sầu kim cổ?

Trăng nước Đà giang, mộng Liễu Trai.

Lời hát trên sông Đà (Vương Trọng)

Đá tảng thành ghế đá

Công trường hóa công viên

Mang ánh chiều lấp loá

Bạch đàn hay bạch dương?

Con sông Đà bất chợt

Mơ màng và dịu êm

Khi các anh xích lại

Bài ca ấy bay lên

Giọng trầm trầm hơi thở

Theo nhịp đàn Ghi-ta

Biết lúc này anh nhớ

"Chiều Mát-xcơ-va"

Tôi hát cùng giai điệu

Dù không thuộc lời Nga

Có gì đâu khó hiểu

Khi ta ngồi bên ta

Khi anh mang tuổi trẻ

Hát với nước sông Đà

Nhịp tim trong áo thợ

Ta quen nhau lâu rồi

Nhưng ngày hè nắng lửa

Đá cũng đổ mồ hôi

Da anh như quả chín

Cần trục quay giữa trời

Tay anh như chão bện

Kéo cáp cùng tay tôi

Khúc quan họ tôi yêu

Bao lần anh cùng hát

Khi chưa quen tiếng Việt

Bàn tay anh đệm đàn

Lòng theo về Kinh Bắc

Với sông Cầu, sông Thương

Trời sẫm màu hoàng hôn

Nhìn ngôi sao đỉnh núi

Lòng anh vừa gặp lại

Một ngôi sao quê nhà

Ấm nồng từng cơn gió

Lời ca ấy vang xa

Sông Đà hoà sóng vỗ

"Chiều Mát-xcơ-va".

Nắng sống Đà (Yến Lan)

Qua đò lạ bến đêm mưa

Sang canh khảm khắc ngủ chưa bản mường?

Sao còn mế đó đầu thang?

Sàn trong chiếu trải như dường chờ con...

Ngoài trời mưa vẫn cứ tuôn

Có se chiếc áo hong luồn sào tre?

Ngày mai còn những suối khe

Giữa hai sườn núi rét nghe đã tràn

Bỗng đâu trong giấc mơ màng

Trở tay nghiêng, nắng đến choàng bên hông

Nửa như ríu ríu vô lòng

Nửa như bế bế bồng bồng đi chơi

Nghe làn tóc gội se hơi

Nghe con chim sẻ sân phơi nhặt mùa

Thơm thơm mùi cải nên dưa

Lại nồng men đất sá bừa lật qua

Nắng gần thoắt đã nắng xa

Lòng như theo nắng chợt ra chợt vào

Lạnh vai, sực nhớ đầu sào...

Ô hay! trời vẫn rào rào đổ mưa

Khi con nằm giữa nắng mơ

Ấy khi đốt lửa mẹ hơ áo giùm

Phải chăng ánh lửa bập bùng

Là tia nắng ấm mẹ trùm mộng con,

Mưa còn đứt nối từng cơn

Nhưng mang nắng ấy vượt nguồn, con qua

Nắng ơi, Gìơ nắng rất xa

Phải từ bản lẻ sông Đà, nắng lên.

Thơ tặng bạn Nga ở sông Đà (Nguyễn Bùi Vợi)

Kỷ niệm ngày sinh cháu

Vắng mặt anh ở nhà

Bạn bè không ai hỏi

Biết anh ở sông Đà.

Ơi sông Đà. sông Đà

Với chị thành thân thuộc

Việt Nam nghìn dặm xa

Mà lòng trong gang tấc

Anh sang với chúng tôi

Ngăn sông làm thuỷ điện

Vùng đất nghiệt đới này

Làn đầu tiên anh đến

Nắng ở đây nắng rát

Rét thì rét tái tê....

Anh đã sống những ngày

Bánh mì đen bẻ nửa

Mưa tuyết chân không giày

Chỉ mù gió...gió

Nên bao nhiêu gian khổ

Anh gánh cùng chúng tôi

Anh như là con thoi

Giữa bộn bề công việc

Công trường nắng như nung

Ngực mồ hôi nhỏ giọt

Anh bập bẹ tiếng Việt:

-Sông Đà. ơi sông Đà!

-Sông Đà. ơi sông Đà!

Chị có hình dung được

Những bản Mường chon von

Đêm lập lòe ánh đuốc

Những vùng quê châu thổ

Đèn dầu như sao sa

Bỏng một hôm nhận được

Lấp lánh điện sông Đà...

Chúng tôi biết nhiều đêm

Ngắm vầng trăng sẻ nửa

Anh nhớ một căn phòng

Có hoa treo trước cửa

Bồi hồi một gương mặt

Thơ dại một nét cười

Ôi cả con, cả vợ

Nỗi nhớ thành mấy mươi?

Nghìn dặm xa chúng tôi

Mà chị gần gũi lắm

Vì chị chia với anh

Từng đêm mưa ngày nắng

Có anh và có chị

Trong nhịp điệu sông Đà

Thơ chân tình tôi lặng

Cả hai người bạn Nga.

Bên sông Đà nghĩ về Nguyễn Quang Bích (Xuân Hoàng)

"Lòng trung không nỡ bỏ Tây Châu

Giữ lấy Thao, Đà, dải thượng lưu"

Khẳng khái lời thơ còn lại đó

Hai bầu máu nóng, một dòng châu!

Giây phút cuối, trước khi nhắm mắt

Nhà thơ đã gặp lại Sông Đà

Sông Đà, Suối Rút, Tây lên đóng

Sự nghiệp trung quân ngã thế cờ!

Tôi đứng, chiều nay, trên phố Đúng

Vẫn còn sang sảng vọng lời thơ

Tiếng âm vách đá đêm trăng lạnh

Khỏa sóng chân lau ngập kín bờ

Phố Đúng sẽ thành Thành-Phố-Điện

Hay chăng người-giữ-nước-non ơi!

Nước non khôn giữ, người ôm hận

Gửi lại đời sau ánh lửa ngời

Hoa gạo chiều nay hồng phố núi

(Ngày xưa hoa gạo rụng chiều vơi)

Sông Đà đỏ nước triền miên chảy

Hát mãi trong tôi điệu tuyệt vời.

Rặng vải ven sông Đà (Nguyễn Hữu Toàn)

Một chiều hè dưới gốc cây vải cổ

Tựa vào nhau nhìn sóng nước sông Đà

Em ao ước có thuyền xuôi Hà Nội

Đưa chúng mình trở lại chốn phồn hoa

Hết đạn bom hai đứa về Hà Nội

Nhưng không chung trên một con thuyền

Mỗi kẻ mỗi đường lạc vào khói bụi

Sông nhập dòng, tình nỡ phân đôi!

Nay nhớ bạn về thăm bến cũ

Tìm gốc cây vải cổ xưa ngồi

Nhận ra nhau lao chao lá vẫy

Tu hú kêu hoài nhắc nhở chuyện chúng tôi

Rặng vải ven sông buồn không xanh tốt nữa

Em phiêu bạt nơi nao, có nhớ bến sông này?

Tôi chờ đợi, úa chiều, nát cỏ

Chẳng cánh buồm nào ngược gió đến nơi đây!

Xem thêm:
Tuyển tập thơ về Điện Biên, ca dao, tục ngữ về Điện Biên hay nhất
Những bài thơ về Phú Thọ, ca dao, tục ngữ Phú Thọ
Thơ về Yên Bái, những câu ca dao, tục ngữ về Yên Bái

Các bài thơ về sông Đà của Tản Đà

Viết về sông Đà, ngoài Nguyễn Tuân, chúng ta còn phải nhắc tới Tản Đà - bậc thi bá giữ vị trí cầu nối giữa thơ cũ và Thơ mới đầu thế kỷ 20. Bút danh Tản Đà được lấy từ núi Tản sông Đà - nơi chôn rau cắt rốn cũng là nguồn cảm hứng bất tận của ông. Dưới đây là một số bài thơ về sông Đà của Tản Đà.

Tự vịnh (Tản Đà)

(đêm giao thừa năm Quý Dậu với năm Giáp Tuất)

Sông Đà núi Tản đúc nên ai

Trần thế xưa nay được mấy người?

Trung hiếu vẹn tròn hai khối ngọc

Thanh cao phô trắng một cành mai

Bạc tiền gió thoảng: thơ đầy túi

Danh lợi bèo trôi: rượu nặng vai

Giáp Tuất giời sai tiên nữ xuống

Thiên thu đặc cách cái xuân dài.

Ngày xuân thơ rượu (Tản Đà)

Trời đất sinh ta rượu với thơ

Không thơ không rượu sống như thừa

Công danh hai chữ mùi men nhạt

Sự nghiệp trăm năm nét mực mờ

Mạch nước sông Đà tim róc rách

Ngàn mây non Tản mắt lơ mơ

Còn thơ còn rượu còn xuân mãi

Còn mãi xuân còn rượu với thơ.

Quê nhà chơi mát cảm hứng (Tản Đà)

(trước Hữu Thanh)

Con đường vô hạn, khách đông tây

Ta nhớ ai mà đứng mãi đây?

Nước rợn sông Đà con cá nhẩy

Mây trùm non Tản cái diều bay

Nặng như quả đất mà xoay được

Cao đến ông giời khó với thay!

Giời, đất, cá, chim đều tự đắc

Ở đời ai dễ chẳng vung tay!

Nhớ bạn sông Thương (Tản Đà)

(Đưa ông Tham Toàn và các bạn làng thơ trên phủ Lạng vì lỗi hẹn không đến chơi)

Ngồi buồn nhớ bạn sông Thương

Nhớ ai ta nhớ nhưng đường thời xa

Ước sao Thương nối sông Đà

Ta buông chiếc lá lên mà rượu thơ

Không đi để những ai chờ

Mà ta thơ rượu bây giờ với ai!

Thơ đầy túi, rượu đầy nai

Đà, Thương đôi ngả cho người sầu thương

Nhớ ai là bạn văn chương

Cho ta bối rối vấn vương tơ lòng

Ngày xuân "dê béo, rượu nồng"

Tiếc hay ai hỡi đôi dòng sông Thương

Những ai là bạn văn chương

Yêu nhau thì hoạ chữ "thương" mấy vần

Họa may Hà Bá xoay vần

Thương giang, Đà thủy có lần nối nhau.

Thề non nước (Tản Đà)

Nước non nặng một nhời thề

Nước đi đi mãi không về cùng non

Nhớ nhời nguyện nước thề non

Nước đi chưa lại non còn đứng không

Non cao những ngóng cùng trông

Suối tuôn dòng lệ chờ mong tháng ngày

Xương mai một nắm hao gầy

Tóc mây một mái đã đầy tuyết sương

Giời tây chiếu bóng tà dương

Càng phơi vẻ ngọc nét vàng phôi pha

Non cao tuổi vẫn chưa già

Non thời nhớ nước, nước mà quên non!

Dẫu rằng sông cạn đá mòn

Còn non còn nước hãy còn thề xưa

Non xanh đã biết hay chưa?

Nước đi ra bể lại mưa về nguồn

Nước non hội ngộ còn luôn

Bảo cho non chớ có buồn làm chi!

Nước kia dù hãy còn đi

Ngàn dâu xanh tốt non thì cứ vui

Nghìn năm giao ước kết đôi

Non non nước nước không nguôi nhời thề.

Trong lịch sử, sông Đà gắn với liền với truyền thuyết về lịch sử cội nguồn dân tộc và nhiều huyền tích khác. Ngày nay, nó là “dòng sông ánh sáng”, dòng sông của thơ ca , nhạc họa… Mong rằng, chùm thơ về sông Đà sẽ giúp bạn hiểu thêm về dòng sông mẹ của các dân tộc vùng Tây Bắc nước ta.

Đừng quên theo dõi chuyên mục Sống đẹp của VOH để cập nhật các bài viết mới nhất nhé!