Bốc đồng là một trong những đặc điểm tính cách nhiều người mắc phải. Tuy nhiên, không phải ai cũng hiểu rõ bốc đồng là gì và có dấu hiệu nhận biết thế nào. Cùng VOH tìm hiểu về tính bốc đồng trong bài viết dưới đây.
Bốc đồng là gì?
Trong tâm lý học, bốc đồng là xu hướng hành động dựa trên một ý định vừa nảy ra, thực hiện hành vi mà ít hoặc không suy nghĩ trước, không cân nhắc đến kết quả. Ví dụ, bạn buột miệng nói ra điều gì hoặc mua thứ gì đó mà không có sự suy nghĩ hay dự tính trước.
Đây là loại hành vi phổ biến, đặc biệt là ở trẻ em hoặc thanh thiếu niên. Các hành vi bốc đồng thường mang lại nhiều rủi ro và gây ra những hậu quả không mong muốn.
Xem thêm:
Tức giận là gì? Làm sao để bản thân không rơi vào tình trạng ‘giận quá mất khôn’?
Kiềm chế cảm xúc - Những kỹ năng cần học để làm chủ bản thân
Ấu trĩ là gì? Biểu hiện sự ấu trĩ của tuổi trẻ
Đặc điểm, dấu hiệu nhận biết người có tính cách bốc đồng
Hành động bốc đồng thường bao gồm ít nhất hai yếu tố. Một là hành động mà không có sự cân nhắc trước, điều này có thể tốt có thể xấu. Hai là lựa chọn các kết quả ngắn hạn thay vì dài hạn.
Dưới đây là một vài đặc điểm mà những người bốc đồng có xu hướng thể hiện ra bên ngoài:
- Sáng tạo và thích khám phá: Người bốc đồng thường có sự sáng tạo cao và thích khám phá những điều mới. Họ có xu hướng tìm kiếm sự thách thức và thú vị trong cuộc sống.
- Thích thay đổi: Họ thường có xu hướng thích thay đổi và dễ mất hứng thú khi làm việc. Điều này có thể dẫn đến việc họ chuyển đổi quan điểm hoặc đưa ra quyết định tức thời theo cảm xúc hiện tại.
- Biểu cảm sinh động: Họ thường có biểu cảm sinh động, diễn tả cảm xúc một cách rõ ràng và mạnh mẽ.
- Tự tin và lạc quan: Người bốc đồng thường tỏ ra tự tin và lạc quan. Họ tin rằng mọi vấn đề có thể được giải quyết và thích tạo ra những giải pháp mới.
- Dễ dàng bị kích động: Họ có thể thay đổi cảm xúc rất nhanh, từ hạnh phúc đến chán nản, phấn khích đến mệt mỏi trong một khoảng thời gian ngắn.
- Không kiềm chế: Người bốc đồng có thể không kiềm chế được cảm xúc và hành vi, có thể nhanh chóng thay đổi suy nghĩ và hành động.
- Không thích và không giỏi lên kế hoạch cho tương lai: Người bốc đồng thường ưa thích những trải nghiệm mới, thú vị và không thích bị ràng buộc bởi các kế hoạch chi tiết hay thời gian cụ thể.
- Thiếu kiên nhẫn: Người bốc đồng thường không thích những việc đòi hỏi kiên trì và thời gian dài để thực hiện. Họ có thể nhanh chóng chán nản khi gặp phải các kế hoạch phức tạp hoặc yêu cầu đầu tư nhiều thời gian và công sức.
- Khó khăn trong việc tôn trọng lượt nói của người khác: Người bốc đồng thường có tính năng động và nhanh nhạy, thích diễn đạt ý kiến và góp ý một cách nhanh chóng. Điều này có thể khiến họ nói chen lấn hoặc cắt ngang lời của người khác mà không có ý định hay nhận thức.
- Muốn thu hút sự chú ý: Người bốc đồng có thể cần thiết sự chú ý của người khác thông qua việc nói chuyện nhiều và sôi nổi.
Những đặc điểm này thường cần được nhìn nhận kết hợp với bối cảnh và hành vi hàng ngày của một người để xác định xem họ có tính cách bốc đồng hay không. Một số người có thể thể hiện một số đặc điểm bốc đồng nhưng không hẳn là người bốc đồng. Điều quan trọng là hiểu rõ cá nhân và tôn trọng sự đa dạng tính cách của mọi người.
Nhược điểm của người có tính bốc đồng
Bốc đồng là hành vi mang hơi hướng tiêu cực, dễ dẫn đến hậu quả sai lầm. Dưới đây là một số nhược điểm phổ biến của người có tính bốc đồng:
- Thiếu kiên nhẫn: Họ thường không thích ở lại một nơi hay tập trung vào một nhiệm vụ lâu dài, do đó dễ bị mất kiên nhẫn khi gặp những việc đòi hỏi sự kiên trì và tập trung.
- Thiếu trách nhiệm: Tính bốc đồng có thể làm cho họ không chịu trách nhiệm với những cam kết của mình hoặc không hoàn thành những nhiệm vụ quan trọng vì họ dễ nhanh chóng chuyển sang thứ mới và hấp dẫn hơn.
- Quá nóng vội, dễ quyết định sai lầm: Họ có thể đưa ra quyết định vội vàng dựa trên cảm xúc hiện tại mà không xem xét đầy đủ hậu quả của những quyết định đó, dẫn đến những lựa chọn không tốt.
- Dễ bị lôi cuốn nhưng sự chú ý cũng nhanh chóng bị phân tán: Họ có thể dễ dàng bị lôi cuốn vào những sự kiện mới, điều này làm họ dễ bị phân tán và khó tập trung vào công việc hay hoàn thành những mục tiêu dài hạn.
- Cảm xúc thất thường: Người bốc đồng thường có biên độ cảm xúc lớn, từ hạnh phúc, phấn khích đến tức giận và chán nản, điều này khiến cho môi trường xung quanh phải điều chỉnh để thích ứng.
- Khó kiềm chế cảm xúc: Họ có thể không kiềm chế được cảm xúc và hành vi, dễ trở nên quá mức cởi mở, cử chỉ quá mạnh mẽ, và đôi khi không cân nhắc những tác động tiêu cực của hành động.
Ưu điểm của người có tính bốc đồng
Bốc đồng có thể đem lại lợi ích trong một số trường hợp, nhất là các tình huống không cần suy tính nhiều và muốn kết quả nhanh. Đôi lúc, những hành động quyết định nhanh sẽ mang lại kết quả tốt. Lúc này, nó thường không được coi là dấu hiệu của tính bốc đồng, mà là biểu hiện của sự táo bạo, nhanh nhạy, can đảm và độc đáo.
Dưới đây là một số ưu điểm có thể có của người bốc đồng:
- Sự linh hoạt, nhanh nhạy: Trong một vài trường hợp, bốc đồng giúp một người thích ứng nhanh chóng và linh hoạt trong những tình huống thay đổi nhanh.
- Sự sáng tạo trong giải quyết vấn đề: Bốc đồng có thể giúp bạn tạo ra những giải pháp đột phá và không truyền thống để giải quyết các vấn đề khó khăn.
- Chân thật với cảm xúc của mình: Bốc đồng thường đi kèm với việc tự do thể hiện cảm xúc, giúp bạn có thể hiện một cách trung thực và chân thành.
- Tạo ấn tượng và cuốn hút: Sự bốc đồng có thể làm bạn nổi bật trong đám đông và thu hút sự chú ý của người khác.
Tuy nhiên, trong nhiều tình huống, bốc đồng sẽ dẫn đến những hậu quả không mong muốn. Vì vậy, việc dựa vào sự cân nhắc kỹ lưỡng, thông tin xác thực và suy xét lý trí vẫn là cách tốt nhất trong giao tiếp và hành động.
Xem thêm:
Edgy là gì mà thường được gắn cho giới trẻ?
Hướng ngoại là gì? Người hướng ngoại và hướng nội khác nhau như thế nào?
Tsundere là gì? Cách nhận ra một ‘Tsundere’ chính hiệu
Cách hạn chế tính bốc đồng là gì?
Bốc đồng thuộc về tính cách, nhưng muốn thay đổi thì không phải là điều không thể. Để hạn chế bốc đồng, bạn có thể tham khảo các cách sau.
Thiết lập kỉ luật và giới hạn cho các hành vi của mình
Đầu tiên, hãy học cách chịu trách nhiệm về hậu quả của các hành vi mình gây ra. Tiếp đó, tập thiết lập kế hoạch, mục tiêu cho tương lai và nghiêm túc thực hiện theo đúng kế hoạch. Việc lập kế hoạch sẽ giúp não bộ thích nghi với việc suy nghĩ cụ thể từng bước trước khi thực hiện điều gì đó.
Suy nghĩ trước khi hành động
Tập thói quen suy nghĩ kỹ trước khi nói hoặc hành động. Suy nghĩ kỹ trước khi hành động không chỉ giúp loại bỏ đáng kể các rủi ro mà còn giúp bạn rèn luyện thái độ sống bình tĩnh, kiên nhẫn.
Hãy kiểm tra lại thông tin từ nhiều nguồn khác nhau để đảm bảo tính chính xác và tránh đánh giá thiên lệch. Thu thập và nghiên cứu thật kỹ các dữ liệu và thông tin liên quan trước khi đưa ra quyết định. Đừng chỉ dựa vào cảm giác mà không có căn cứ, hãy tìm hiểu thêm để có cái nhìn toàn diện và đáng tin cậy.
Cẩn trọng trong phát ngôn
Lời nói một khi đã nói ra thì không thể lấy lại được. Những lời nói trong lúc bốc đồng sẽ khiến cho người khác bị tổn thương, đồng thời có thể gây ra họa cho mình. Vì vậy, học cách kiềm chế lời nói là một trong những kỹ năng cần thiết trong cuộc sống. Hãy nói những điều mình biết và tranh luận khi trong trạng thái bình tĩnh.
Tập thiền định
Thiền định là một bài tập rất tốt cho não bộ và tinh thần. Chỉ cần 5 phút tập trung vào hơi thở chính mình mỗi ngày, nó giúp cải thiện được sự bình tĩnh, chống lại sự bốc đồng. Đây cũng là thời gian quý báu để mỗi người có dịp ổn định và phục hồi năng lượng nội tại.
Học cách tập trung vào hiện tại và chấp nhận sự không chắc chắn của cuộc sống. Thái độ tỉnh thức giúp bạn nhận ra những dự cảm và cảm giác không căn cứ và cân nhắc một cách tỉnh táo hơn.
Tìm hiểu và tiếp thu
Học hỏi từ kinh nghiệm và kiến thức của người khác có thể giúp bạn có cái nhìn khách quan hơn và tránh bốc đồng.
Xem thêm:
40+ câu ca dao, tục ngữ, thành ngữ về lời nói, lối ứng xử trong giao tiếp hằng ngày
Danh ngôn, câu nói hay về lắng nghe ý nghĩa nhất bạn nên đọc
Những câu nói truyền cảm hứng học tập, tạo động lực mạnh mẽ
Kiểm tra trạng thái tâm lý
Trước khi đưa ra quyết định, hãy tự đánh giá trạng thái tâm lý của mình. Nếu bạn đang ở trong trạng thái căng thẳng, lo lắng hoặc ảnh hưởng bởi cảm xúc mạnh, hãy cân nhắc hoãn quyết định để tránh bị ảnh hưởng bởi cảm giác tạm thời.
Ngủ đủ giấc
Giấc ngủ rất quan trọng trong việc gia tăng trí tuệ, cảm xúc và duy trì tập trung vào sự tự chủ. Khi ngủ, não bộ của bạn được “sạc pin” theo đúng nghĩa đen.
Sự tự chủ, sự chú ý và trí nhớ của bạn sẽ bị giảm sút nếu như bạn không ngủ đủ giấc. Mất ngủ quá lâu sẽ làm gia tăng hormone gây stress, làm triệt tiêu năng suất làm việc. Điều này còn khiến bản thân gặp khó khăn trong việc kiểm soát những cơn bốc đồng; gây ảnh hưởng đến sự tập trung. Vì vậy, một giấc ngủ đủ và chất lượng là một trong những điều cách tốt nhất để hạn chế sự bốc đồng của bạn.
Tham vấn bác sĩ tâm lý
Nếu bạn cảm thấy những hành vi bốc đồng của mình khó kiểm soát, đồng thời ảnh hưởng đến các tương tác xã hội, gia đình và công việc, hãy tham khảo ý kiến của chuyên gia. Các nhà trị liệu có thể cung cấp cho bạn các giải pháp hữu ích để bạn có thể kiểm soát hành vi, tâm lý, cảm xúc của mình tốt hơn.
Tính bốc đồng có thể được kiểm soát và cải thiện thông qua sự kiên nhẫn, luyện tập và nhận thức. Bằng cách áp dụng những phương pháp trên, bạn có thể tăng cường tính khách quan và đáng tin cậy khi đưa ra quyết định.
Hy vọng VOH đã lý giải được những thông tin về bốc đồng là gì cũng như cách để khắc phục điều này. Nếu bạn đang gặp khó khăn trong việc kiềm chế tính bốc đồng, hãy luyện tập từng bước một. Kiểm soát được những hành vi tiêu cực để hoàn thiện mình hơn cũng là cách để bạn chạm đến thành công, hạnh phúc trong cuộc sống.
Nguồn ảnh: Internet